Vrijwilligers geven hun tijd en energie uit altruïsme, liefdadigheid en solidariteit.
Vrijwilliger zijn, is iets voor niets doen, iets voor een andere doen.
Vrijwilligers starten hun vrijwilligerswerk uit eigen vrije wil en kunnen dit ook even vrij beëindigen.
Vrijwilligers ontwikkelen sociaal kapitaal.
Vrijwilligers zijn per definitie actieve burgers.
Vrijwilligers dragen bij aan de identiteit van de eigen gemeenschap.
Op bovenstaande vlakken sluiten de definities van vrijwilligers en vrijwilligerswerk in diverse Europese landen goed bij elkaar aan. De betekenis van volunteering (Engels), bénévolat (Frans), freiwillige (Duits), il volontariato (Italiaans), volontario (Spaans), prostovoljstvo (Sloveens) en wolontariusz (Pools) is steeds gebaseerd op tijd besteden, onbaatzuchtig, ten bate van anderen, meestal binnen de non-profitsector. Soms wordt erbij vermeld dat vrijwilligers door hun werk zowel sociale als professionele vaardigheden verwerven. Dit is echter niet het doel maar een neveneffect van vrijwilligerswerk, want zulke vaardigheden kan je ook via betaald werk ontwikkelen.
Echter, in Frankrijk is de term voluntariat, in tegenstelling tot bénévolat verbonden aan een soort voltijdse stage, waaraan een vergoeding kan verbonden zijn. In Polen stelt een wet dat wolontariusz (vrijwilligers) dezelfde kwalificaties moeten hebben als betaalde krachten die dat werk zouden doen. Bijkomend wordt in Polen gesteld dat personen die een vereniging oprichten, voor deze vereniging geen vrijwilliger kunnen zijn aangezien hun werk ten goede komt aan hun eigen vereniging. In België is er de wet op het vrijwilligerswerk die stelt dat vergoedingen voor vrijwilligers (vrij van belastingen) mogelijk zijn en contracten om hun taken af te lijnen aangewezen zijn. Dit is natuurlijk in strijd met de geest van altruïsme en liefdadigheid die in gans Europa aan vrijwilligerswerk wordt toegekend en ook met het idee dat elkeen vrij kan beslissen om vrijwilligerswerk te starten of te stoppen.
